Тэ?: У??і? ў ?????. П???, ??? і ??э?е ??а ?і??ыя ?????а ??????”
М?а – гэ? ? ??? ??? ??ін лю??, ?е і ???? э??? ??я???й ???? ???а ???. Гэ?
і ??і?е ????ь ????ў ?? ? ??й ??, ? яе ????, ? ???ў яе ??і???я і ?????х
?? ???я???я, а ???а ???е ці???ь ? ?????, ?я?ў і ????ў ????а ??і?я
??я???й ??.
Ці???ь ????? ? ??й ??, ???? яе ??і???я і ??і?я з’я??ся ?????? ????ня
???к ? ?? і ???? яе ??і?я ў ???ю ???лі? – ???ыю ??????. Б????е ?????? –
??? ? ????? ??, яе ??чэ?і і ??і?і. Т?ім ??м, у ??х ???? ?????а ??????
???ю?а, ???ую?а і ??ля?ю?а ў ??ую ??у ??ы ? ????? ??. На Б???і, а??я
???м ??і?я і ???я???я ????? ??, ????ў?ю?а і ???? ????а ??????, і?? ?ў.
В?і? гэ?х ?????няў ????і? ???мі ???а ў???я? у ?ня?е ????? ??????.
А???вя??, ?о ??ая ??? ?е ?аю ???ыю, ???? ?????а я? ? ??я? ??іх ????яў у
??? ?з????я ??? і ??? ?????ў. К?? э?п ??і?я лю?й ???, у ?м ?ку і ?????а
??????, ????е яе ??? ????? ???і, ?ся??ня?, ???ьняе, ??э???е, ??я??е ?о
а?я?? ?пярэ?і ??т. І ?? лю?я ??? ? ?? ???а ???д ?з ??і? ??? і ?я?ў ???
??і?я, і?? ???, ?з ??чэ?я ??й ????. У ??? ?????ня ???? ??? ??і?ю?а і
ў????ьваю?а ??? ?????ня, ??????а ????ая э?????ь ???ч?х ???ў.
З?? ???? ?????а ??????, як і лю?? ??я????, ???е ??шэ?е ??х ??ч і ????ё
??х ???яў, як:
· ?е??? ????? ?? ў ??ў??і з і??і ???;
· ??????ці ??і?я ????? ??;
· ???к н????а ?э???ня ????? ??;
· ???ы в??э?я ??? ?ў?х з’яў і ????ў ?????а ??????;
· ??чэ?е э????х ??я?ў ??і?я ????? ?? і ??? ? ёй;
· ?э???? ?? ???х ?????ў у ??х ??я???й ??? і і?.
П???і ?? – з’я? ????ая, ? яе ??чэ?е ????? і ???ў? ?я?? з ??чэ?ем ???? яе
??????, ???? і ?х???і? – ???. П? ??чэ?і ???? ?????а ?????? ??? ???ся ?з
??чэ?я ?????х ??? ??і???я ????? ??і, ????? і ????а-????? ??ў ? Б???і,
?іх ?х з’яў, я?я ?к ? і?? ???? ў?? ? ??і?ё ????? ?? і ??? ? ёй.
В??э?е ???? ??р??? ?????? ў ?????ю ????ю д???і? ????? ня??? ??эс ??і?я
????? ??????й ??і, ??рэ?ыя?і фі????? ???. С?а ????? ?і??ыя ?????а
??????” з’яўля??, ???ў?, ?жн? і ?????, ???яе ??у?? і ??э????? ????я ?? і
п??э?і ? ??, ? ??ля?ю?а ???я з ?? іх ????і??а ?????я, у ??’??й ?вя? з
???і ?х, ?о ??ів? ????ую ?????у, ???ў і ????? ??т ?пярэ?і?ў і ???? ???ы
???? ?я ?ў?????? ??я Б????? С??. Ні??ая ??? ? і?? ?з ??х ?????і?ў”, ??т
?ы ?м, ?о ??рэ?ыя ??жэ?і ???х з іх з ця?м ?? ??? ???і?а ?????ы? і ??т
???ю? ???а ?????і. А?, як вя??, ???ыя, ????ыя, ??ыя ????я ?? і ???аю?а
??? ???і?? ???ў. І ???? ??? ?х, ?о ???ся ????, ? ????а ?м, ? я?х ?я?х
???а ????я ??а ?? ?м ??і? у я??і ??ё? ? ???? ?????ў, – ???ь, ?я??
?мя?ў?? ?аю ???ыю і ???ляд, а ў ????м сэ?е – ?з ?зя??ці і ??? ??????ь
??ё і ????ь ???ў?ў.
Т?ім ??м, ?? ?і??ыя ?????а ??????” з’яўля?? ??? ?????? і ?е вя??е
????а-???ў?е ??э?е.
Тэ?: П?ыя???я ???? ?????а ??????
П?ыя???я – ??чэ?е ?????х ?рэ?? ?? (??я?ў) з ?цэ??? ??? ??і?я ???. К??
э?п ???????а пэў?й ????й ?????цю. П?ыя???я гі??? ?????а ?????? (??? ????
?????а ?????? ? ??я?) ???яе ??ш ?ў? ???????? я? ????? ??і?ё, ???ь ???і?
???а э??, ?????ь ??ж ??я??.
А? ? ?э? ???? ?а ?е, ?о ???ыя ?????а ?????? – ? і?ля??я ???, а ???
а???? ??????. І ?? ?ы ??я???і ???? ?????а ?????? ????а ў???ь, як ??і??ся
????я ??????я ??а і я? ў?? я? ?? ? п?цэс ??р??? ????? ??.
У??ў?, з ??? ??, гэ? ??, і, з ???а ??, ????яю?, ?о ???ыя ?????а ??????
?е ??я???ю ?????, ? з’яўля?? ???й ? ??і?і ???? ????? ??, у ???? б?????
?????? ??а ???? ??у?ыя ??я?:
1. ХVІ – ХVІІ ??. У гэ? ?с ? Б???і ў ??? ??? ?????а ??я, ???, у рэ??і і
???, ?? ???? ??????я??я ??. Б????я ж ?? ў гэ? ??яд ???????ся як ????ы
??? ????й ????ў? ??????я??й ??.
2. П??я ??? ХІХ ?. (1800 – 1850 ?). Гэ? ??яд ?????а ??рэ?? ??? ?? ?
????? ?? і ???і ???? ?????ня ??? ????? ?? ў ????і ? ?????ня і?? ?ў.
Гэ?я ??я? ???а т.?. ??????і“, ???? я?э ? ????ся ??ў???-?????е ??????,
я?е ??і? ??????ю рэ?лю?ю ў ??? ? ??, і з ??і?ём я?? ???ся ў??а ??і?ё
??????.
3. Д??я ??? ХІХ – ???к ХХ ?. У гэ? ч? ????? ??і???е ??ў?х ????ў ???с??
??????. На гэ? ??яд ???? ????ь ??іх ???ў?ў, я?х ???? ???ыя ?????а ??? і
я? ??. У ?????нях ?й ??, я?я ?? ???ж? э?????ы ????, ??? м?га ?????
??????? ?тэ?я?.
4. 20-я ? ХХ ?. – ?ч?? ХХІ ?. Гэ? ??яд ??э?????? ??чэ?я ????? ??, я?
???????а ?????? ?????х ????ў і ў?і???м ??х ????? ??????х ???ў. Х??тэ??
??й гэ?? ??я? з’яўля?? ??ў? ў?? ????? ? ??, ?я???е рэ?ля??е ?????х
?????няў. У ?вя? з гэ?м ??ё?ы ??яд ???? ?????а ?????? з’яўля?? ??м вя??х
????ў і ця?іх ??т у ????ім ??ў?ўст? і ????? ???? ў???.
Тэ?: К??? ??чэ?я ???? ?????а ??????
Д??і ?ў? ???к ?? ? ????ім ?????? ???? ў ????? ??ія??і?? ???і? ?????е
??????“. У ??? ?? ???? ???к ?ац з 1825 ? 1965 ?., у ??ім ?? – з 1966 ?
1975, у ?э?м – з 1976 ? 1985, у ??ё?? – з 1986 ? 1995.
З ??іх ??, я?я ?????і ???? ?пярэ?і?ў, ??а ???ь ??у ???а ???? С.Б?і? ???и
???и я????ия в Р??? (ХІІІ – 1825 г.) (С?., 1904 г.), у я?й ??ля??? ??н??
Л.Зі??я, М.С?????, П.Бя??ы. Гэ? ж ??р ??іў ?ляд ????няў ? ????? ?? ???х
ХІХ ????я.
П?? ? ????ім ?????? ??ля?ў ???а А.Е?с? ў ????, ???н? у ????? ??? ў 1886
??е.
Н??ы ? ????й ????ў? ????ай ?? ???? ХІХ ????я ?????? ў ??ы ХІХ ????я
А.Н.П?ін і П.В.У??і??ў.
Н???ш ?ў? і ??т?? ?ляд ???? ??чэ?я ????? ?? ? ??? ????няў ?а яе ? ?? ??а
ХІХ ?. ?ў Я.Ф.К??і ў ??? ?? ??й ???і?й ????іі ????? (Ва??а, 1903; 2-е
?д. – Ві?ня, 1904).
У 1925 ??е ў??? ?? ??а ?цэ?а БДУ Я.В.В?к-Л???і?, ?е ?ў ???? ?ляд ?????а
?рэ?лю???а м???ў?? ? ?? ??і? ???? ??іх ???ў?ў І.І.С?????а, А.А.П?а?і,
А.А.Ш????.
П???ы, ?ся??? ????? ?????і ў ??х ?????х ??? ????іся ў ???? С.М.Н??шэ?? ?
???э?? 1926 ??.
П??? ???? ?????а ?????? ??ля?ў і М.К?пяр?іч у ??ы, ????й у 1928 ??е ў
???? ???я“.
На ??, гэ?я ?????я ???ў? 20-х ?. ХХ ?., а ???а ??ія і?ыя ???? Б???і ??а
??і ?вя?? рэ?э?й. І ? пэў? ?с ????ў? ?????а ?????? ?? ???а, ????я ??ы
?????, а іх ??? ???ы в???і ????а ??? і ???? ??? і ?і??ы. П? ??іх ???ў?ў
20-х ??ў ХХ ????я с?? ??а ???а ???? ??? ня?ў?, а ??ія ????ы ??? і ????
????? ????й ??ў??.
Ся?д ?х, ?о ????а ??ўляў ????? ?????? ў ??я??? ?с, ??а ???ь А.І.Ж?аў??а,
А.А.К????а, Л.М.Ш??а, І.К.Г?м??і? і і?? ?????ў.
З 1976 ? 1978 ?? ??? 3 ?? ??ы М.Г.Б???а “В????л?я??е я????. Б????????
????. П?? ???? ????? ў ??е ????, ?е ??рэ? ???х ????? ??ю?а з ?і???м іх
????й ????і. У ??ляд ?лю?? ????ь ???ў?ў, я?я ?? і ????і ???ю? з ХVІ ?. і
? 70-х гг. ХХ ?.
У ??ы І.К.Г????? ?????я ?????. Н??ы ??я і ????й ????і“ (Мн., 1985) ???а
?і???а ????ь ??р??х ???ўц? ??? ??ў.
П???? ??і з’яўля?а ??ы, ??в??ыя ????і ??х ???ў?ў, ?а я?х ?ў? ?с ???е ??
????? ???? – В.Л??ў?і, Я.С???іч, Я.Лё?к і і?.
Д???? ???х ?????ў ?? ????? ????іі: М.Б??? ?в??й Фе???ч К???. Ж??, ???я и
?????ая ?я????? (Мн., 1981), Я.Р???іч, А.Юрэ?ч ?.А.Б??“ (Мн., 1969),
А.Ліс ????? Т????? (Мн., 1966) і і?ыя ??ы, ?????я М.Г?э??у, М.Ні???ў??у,
П.Шэ?у, Б. Э??х-Ш?і? і і??.
В???ыя ?ся??? ?????а ?????? ? ??????і ? ????? ?????ы Т.І.Т??э??м у
????і? ?і??ыя ?????а ??????“ (Мн., 1991).
Н?вя??? ?ся???м ????? ????і з’я??ся ????ія Л.М.Ш??а ?іс??я ?????а
??????“. Гэ? ?а?, я?я ??? ў Мі?? ў 1995 ??е, ?я?? ??э?????я ???і ? ??і?і
?л???? ?????? ? я? ???ў ? 1991 ??.
Тэ?: Р???ё ????н? ??і ? ў???х ??ян ?????й п?ы. П??у?? ?і?????ня
Як вя??, ??ў?я ?????і ????? ?? ???ся ? ??? ХІІІ ?. Пі???я ??а ???
??і???а ??? – ????а ў ХІV ?. ? ??? ??й ???? ???і і ?????????я??х ?ў?х
????. З????я ня??а ???к ?а ?????я ????і? ?я ??чэ?я ??. Гэ? ????я ? ??ы
??е ў ХІІІ – ХІV ??. ???, я?ю ???? ў Н????е ў 1954 ??е; ??? ? бя??е,
????я, як мя?ую? ?????, ????м А?і?м у ХІІ – ХІІІ ??. (яе ?а?? ў 1956 ??е
???а ў Н????е). П????і ????х ?????х ????ў ??? ?? т. ?. ???? – ????ы і
???э?і ? ?лях ???? у ??і?х э?? С???????й ?я??ы. Гэ?я ???э?і ????ся
??із??”, ??і???і?”, ???” – ?сю? і іх ??а – ????. П??й ? а??? ??і?ў ???
????? цэ?я ??ні?-???ў??, ????, ??і??.
Ся?д ???х ?????х ??, я?? ????іся ў???я ??я?, ??а ???ь с??ы ????? ??с ?
??? ??ђ? ??? (П? ??м ??ін ??). Гэ? ???? ? ??ую ?? ?э??? г????.
У 1522 г. Д?і?? Г??і?ў (Т??ч) ???? ????ю ????у Э?я Д??а (Р?, ІV ? н.э.).
А???л ????у ? ???ся, а ?а я? ?і? ў ХVІ ?. ?? ????ы І??? Я??м. Ня??зя? ?
?е, ?о гэ? ????ік ????ўся ?я ??чэ?я ????й ??, ???? ?ў ???? ?я ??чэ?я
??????я??й м?ы, ? ???ся, ?о ??а ?і??я ??н?? ?? ????і? ???а ? ???ы? лю?й
і?? ??.
Ня??зя? ? ў? гэ?, ?р’ё?? а?????й ??ы ? ?????? ? ў???с?вя??х ??ях ? ??
??ь ? ??а ХVІ ?. І ??? з ??а ХVІ ?., ?? ? тэ???і ???? Б???і і У???
з’я??ся ?і??????, ??лі ???і? ?????ыя ????і, ???ы, а??і, ???? і і?ыя
?чэ?ыя ????і? ? ??????я??й ??, я?я ў ?й ?с я?э ??? ???????ся ў ??? ???,
????, а ???а ў рэ???? ??ы.
Ц??ў???я??я ?? ?? ў ?й ?с ???м ???? з ??????, з З???. І ?? ??й з ??? ??ч
б?о ў??і? ?э?? ????-??я??й ??, ??? ёй ?????. Аў?? ?чэ?? ????і?ў ???і? з
?????? ???? ??????я??ю ?? ? мя??? і ўст?э?х ??, ?????? ?????ыя ??ы, ?ня?
???? ??????я??й ?? і ?м ??м ???і? яе ??ў? з і??і ??????? ???, я?? ?? ?
?й ?с ????я і ???ая.
П?????я ???ы, я?я і???і ? Бе??? і У???, ?я? ? ся? ?о?т ?а ???е
??????я??х ?чэ?? д?????ў. У гэ?х ????і?х ?лю????ся ???э?ыя ?? ў?????я??х
?ў: ??і? ??????я??й ?? нярэ?а ????іся ?-????у, ????ія ??ы ?????ся як
???дні? ? ??????я??х.
Трэ? ????ь, ?о ў? ў ХІV ?. ????ая ?? ?? ??? ??а ??????й: я? ?? ???
??і?-??????ы ???к, ??? ???ую ?????ю ??эму. Б????я ?? ??? ў ?я??іх ?ён??,
? ??? ?я?ў у ??й Ві??, ????ся ся?д ???? ???. А??і?? ???? я? ?ся??а ў ХV
– ХVІ ??., ?ў? ???к ?з??ю ????? ?????. У гэ? ?с з’я??ся ?? ????зяў,
?????? ??а??? і ????? ???. У? гэ?, ???ў?, с???і?? ў?і??ню ?і?????ня –
??я??? ??? ў ??ў?м ??і ў?х ???іх ??ян.
Тэ?: Б???, ????і і і?ыя ?чэ?ыя ????і? ? ў???х ??ян ?????й п?ы
А???э?е ???? ??ж ????ў? і ?????? (??ц ХVІ ?.) ??і? ????? ???? ????я
??????я??й ??. Гэ? ?і??ая ?? ????ў?й ??? ???а ?? ??ь ??ш ??????й у
???і?? і ?????х ????х. З мэ?й ??ля???і і ??шэ?я ???тэ? ??????я??й ??
Л.Зі??й, М.С????, ?ея? А????? ??? ўзяліся ? яе ???і??ю і ў??????.
Н???? ????ь, ?о ???ы, ???, ????і, ????, я?я ? Б???і ??лі ????ь у ??ы ХVІ
????я, з’яўляю?а ?????????я???, ? п?зяляю?а ? ????ія, ??і??я, ??ія, ????
????ў?? ??????я??ю (????вя??ю) ?? – ???ую ?? ў???х ??ян (!)
А??і з ??? з’яўляю?а ????? І?? Фё??? – ?????я-???”, ????ы ў 1574 ??е ў
Л??е і ?????? ??????ы ???, і ????, ????ая ў 1578 ??е ў А???. Н????ыя ў
?????й ????і ?’??ў? ??ы ???яю? ?вя???, ?о І.Фё??ў ?ў ????м ? ?????.
Н???ыя ???я ???аю? ?????, ?о ён з М?і????ы, і?ыя ????і?ю? ??тэ? ?а
????????, ???а, ???а-??я?? ???д ???і?.
У ????й ????? і???? ????ня ??ж тэ?і?? ???? і ???? ??ь ? і??, я? ?????ыя.
Т????а ???ся, ?о ??? м? ??р ???ы ?о ?вя??? ?і?, ??? – ???е, ???а ??? ?
???, ?????? ў ??я?е ??і? ?о ????. ???? І.Фё??? ?вя??? ???, ?е 40 ???ў.
Э???яр я? ??ў??? ў ??іятэ? Г?????а ?і??ітэ? ў ЗША. С???у гэ? ?і? ????
???у ???ыя?? Г.С????у, я? ?ў ? мя?й. П?? яе ??ў ??і ??і ???ыя?р
С.Дзя??ў, ??я я?? ?і?у ???ў у ???? Б.К??. Ён і ???ў яе ў я?с? ????а
Г?????у ?і??ітэ? ў 1953 ??е. У С???м Саю? ?а гэ? п?? ??а вя?? ??? ў 1954
??е.
???? і ???? І.Фё??? ?я?аю? у ?? ????-???ую, ??????ю, ?????а-????ю і
????ю ???. ???? ў ????? ? ????” ?я?? ????? ????к-??і??е ? ?вюх ????х,
?э??ую ??? ? ??я??? ????і?? ?э??ім ???м, ????е ??і? з ?э??і? ????і і іх
??я??м ?????. ????і ???? І.Фё??? ?????ся ?я ????я. З ???м ?і?к гэ? ??а
???а ?-? ??? ???, ?о ?? вя??е ??э?е ў ???? ????? ????. Лі?????я ??? ?іг
?я?? ў??а ????ію, ???ыю, ?е ??ч ? ????й ???ы?? ??э?й ?цэ???іі ?я?аю?а
?????ыя ??ы ?ея???, ????ію, дзе ??ля?ю?а ??ў?? і ????? ў ????? ????х ???
?д ???і, ???? – ???к ??т, ???? ???ў з Бі?іі. А???к ???а ???? ??? з ?????
??р’ю, ???е я?й ў ??а??я??м ?????е ??ы ?????ся ??р?і ????. У??а
тэ?????ая ??? ???? ў?? ??? ?ўся?ё?? ??і? з ???? ?????і ????і. Змя?э?е
???ў?? ??і? ў ?????х ?????х ?? ? ?????, ? ? ???? і ў?ў?х ? Свя?? Пі??я ?
?? ???нне ??х ???ў ????ся ??? і ???. П?ля??е ????” ўт??і?е ??? ? ???ў і
?????ў, ??я??ы ???цю, ???ю і ????, ??і?? ????? ця????і і лю??, з ????й
?? ??? і ??а ??і??а ? ?? і ??? ?чня, ?іця?. У ???? ??? ??я??я ???? ???т
? ?????” Ч????а Х??а, ?е ??р ???? ?????? і ?і?????? ??я??й ???. А?вя???
?я?э?е І.Фё???м ???й і?э?рэ??і ????а вя??? ???? Х ?. я?р?а ??ч?а ?а ???
? ??? ??, ?а ?т?я??ыя ???і ? зя?і, я?я я? ў????а, і ?? ????а-????ы сэ?,
? ?? ??? рэ??яй ? ????і?ія, ??????ія ?????і Пя?а С??і, я? ??ўляў
???????й ?і???, ?аблі? ???ям І.Фё??? і і?? ???х ???і?ў, у ??е ? і????.
8 ????і? 1586 ?? ў ???? ????га ??а і ?????а ?ея? ВКЛ Ля?? М??і? з’я??ся
“К????а ????? я??”, я?я ?????ся ?ля ???ья и ?????я б?????? ??ня”. Яе
????а ??і???а І?? Д???? (???і? ?????і ???оў, ???ф, ?эт), а ???? ?
?????авя??ю ?? – І?ну Э??? (???ы ?л??? ????ік і ???, вя?? як ?????ік
?????? ??ў у ??ян). Н???ыя ????? ? ???? ?????? тэ??????а ??і? ?вя??ю?,
?о ????а “К????і ????? я??” ???? І?? Фё??ву. Гэ? ?вя??я ??а, я?я ????? з
14 ???ў, ??вя??ся ?????й ????ў? ?????авя??й ?? і ?я??а ??я??ю ?????ю
тэ?ін??ію. У ??я??і ў????я, ?о ????а гэ? ????а ?? ў А??? (У???), а ??м
?????а ў Ві??. У гэ?й ????ы ?вя?я?ся ????я ???ыя ?т?? ????іі ??????я?кай
?вы.
У 1591 ??е Л???? ???а – ?? з ???? ??ў?х і ?????х ???? ?ў?ё?-???яй ???
Р?і, я?е ?? ?аю ????ію і ??у, ???і? ?э?-??я??ю ????у ?дэ???с. Г????а
???????? ?????е??? я?ка. С?????о ????а ??и ??? ??а. Ко ???нію ???????
?сі??? ??”. Грэ??ую ??ку гэ?й ????і ??ў ??н з ????т?? ???? ????а ?эк
????іт А??ій Э????, ? ??????я??ю ?? ????а ?? ???а??а ??я? А??ія. Д????і
???? ?вя? ?дэ????…” з шэ??м вя??х ?э??іх ???? еў????? А??жэ?я, ??к гэ?
??а ? ?? ????? ??????й ?пярэ?іх ??а?к. ?дэ???с…” – ?????? ??ік. Гэ?
????а ????? ?э??? і ??????я??й м?: ? ????х ??а ?????ы ?э??і тэ?т, а ???
– я? ??я?? ????. Т?і ???п ???? ????і ??вя?ў ????? ўяў??ям ?а ?????а
?????х ???? ??? ?ў.
?????а ??е??а я??” і ?дэ???с…” ? ?? ???ў?? ???і, іх ????? ??э?е ??
?вя??м.
А?? з ??? ????? і ???ў?х ????, з я?й ??ўся ?? э?п у ???? ?????а ??????,
з’яўля?ца ?????а ????а ?????? ????а ?? ??? ??а, и ?? ???х. Н?о ?????а Л
(Л?рэ?і?) Z (Зі???)”, я?я ??? ў 1596 ??е ў Ві??. На 192 ????х ?і? ў ??е
???яў і ??з?, я?я ?ю?а ? ??? ?-??????я??, ?е і ?а-???, г. ?. ?-????у, ??
?к???ы ?????я ??? ??????я??й ??, яе ??? ??д. ?????…” ???? ??і??,
???э?я?, ???і ????я ім??х ??ін ??, ??жэ?я ?ея???. Г???? Л?рэ?ія Зі??я
?????ся ў ??ую ??у ?я ??чэ?я ??????я??й ??, я?й ????іся ? ў?????я??х
??ях у ??ы ХVІ ????я і я?я ? гэ?? ?? ????а ????ся мя???і ?ў?? э????і.
Т?у ??р ?ы ???э?і ???х з’яў ц??ў???я??й ?? ??????ў і ?????і ????? ??, ?о
???? ??ы ???ы ???т, ?????? ??жэ?ю м?ы рэ????а ?????а з ??й ????ай ????.
Мя??ы ?ў? ?тэ?ял ??????ўся ? як ?’?т ?????ня, а як ??? ?і??я ??????я??й
??.
?????” Л.Зі??я ????ся з ???х ???: ????іі, ????, э????і і ?????. П?
тэ?э??? ?э???? ?ў?х ??? і з’яў ??р ??і?ўся ? ???? ?э??? і ????й ?н?і???й
тэ??. У “А????і” ?і?? ???, я?я ????ы ? ???ыя і ??ыя. А??і??і ???і? ????
????? ў ???? ????іі”, ????х у ??ы ?і?. У ???і?? ??э? ?????” ?лю???? ??эс
??ш-?? ????? ??і??ня ???а-????? ??іі ў рэ???? ????тва. Гэ? ???а ?ая??ся
ў ????х ???? ???? ????х ???і?? ?с ????? ??: ??ня, ??я???я ???, ?пя?х і
[р].
У ??? ??? “П???я” ???я?а ??ля?ю?а ?????і ???у і я? ??. У гэ?й ? ??? ????
???? ? ??? ???? і ў???і ??ы.
У ?эцяй ??? “Э????я” Л.Зі??й ??яляе ??м ??ін ??: “????, ?я, ???мя, ???,
????е, ???г, ???е, ?юз”. К??я ??і? ?? ???? ???я?? ???э?е і ?і??е. Н????я
ў?? ???? і??м (??ў??, ?????, ?чэ?і?) і ?ея???м ???. Л.Зі??й ??ч з
??????я??? ????ў і ў?????я??я ??ы, ???ыя ?я ????? і ў????й ?ў. Зі??й
????? ????я ????? ?ве ???????ыя ??? ?ы ?іс?? ?????? ??рэ?я ???? ??ў??я
?????ў (???ы -?ш, -ш; прэ?? -?й). Тэ?э?ыя ?????ня ????іх ?? ??ч з
??????я??? ?лю?р??а ?ы ??ля?е ?????ў, ?ея??? ця???я? ??. У??я?е ??й
????? ???і ? ??????я??ю ?? ???а ?ая??ся ? ў???і ??іх ????іх ???: ?е,
????, ??ю, ?ля, ???, ???ая, ?в?и, ???а і і??.
?????…” Л.Зі??я ???? ??ую ?лю ў ??і?і ????? ??. Я? ?? ??? ???сю???
?????м у Б???і, Лі?е, ? У??? і ў Р?іі. Яе ??? ???а ў С??і, Б???і і ў
П???. Н???і ??я???зяў я? ?? ????? ?і?й у ???х ???. П?? Л.Зі??я з’я??ся
ў??м ?я ????х ???л?і?ў ????.
Л.Зі??й ??ў ???а ??? ?д ??? ??? ? ??ню и ???ню ??? С????го…” і ??ў ?
я? ???к ???с, ??? ???я, ????е ????ы и ? ?????о я?? ? ???й ??ій ?я??ъ
??????”, ?л? ???я?ая ???а ?а я? ??е ?жэй.
У 1596 ??е Ві???е ???а ???і? я?э ??н ????к “Ч????. В ?м ? ???ъ и ??? к
???ию ??м ?тя? ???? ???е”.
Н?? ??ж 1592 і 1601 ??? ???, ?пэў?, у Ві??, і?ыя ?чэ?ыя ????і? – ??? і
?а “Ч????”, я?я ???а ???і ?я ????я. У гэ?я ж ?? ?ў ????ы я?э ??н ???, я?
? тэ?? з’яўля?? ??яй Л????а ???а І. Фё???.
Т?ім ??м, у ??ы ХVІ – ???у ХVІІ ??. у Ві?? ?? ?????а ???? ????х ?іг,
?ы???? ?я ????я ??? і ???.
Вя??яй ?????й ??? ? Б???і ў ???у ХVІІ ?. з’я??ся ?????а ????ия ????е
????” Мі??я С?????, ????ая ў 1619 ??е ў Еўі ?ля Ві??.
Мі??й С??ы?і, ??і?ц ? ?????, ???ю ??? ??? ?я??? ??я ??ёў ? Б???і, я? ??а
з’я??ся ???? ? ??????? ?????а ??т??? ?я??зя, ?о і ?е ???? ??ць я? ????у
????м ?????а ???аў??. Б?? ? ст???е ????ка…” М.С????? ?? ??ў?м ?????м,
? я?м у ??? Б???і, М??ў?? Р?і і У??? ???? ??????я??ю ??. П? ??? ???тэт
?????…” ???? ?й ??, ?о я? ??? ?р?????я з ня???? ???і ў М??е (у 1648 і
1722 ?.). У ХVІІІ – ??? ??? ХІХ ??. я? ??а “???и ????” , як ???? М.В.
Ла???ў, ?я ў?х ??я??х ???ў.
В????я ?я ????? ??эб ???? ???, ?????…” М.С????? ?? ? ??? ????ае, ?е і
????а-????? ??э?е: ??я яе з’яў??я ?????? ?????у і ?ія?? ????і ???? ?а
??????я??ю ?? як ?а ?ў????ую, ??????ую і ????? ? ??????ю. ?????…”
М.С????? з’я??ся ў??м ??рэ?я ????х ?????х ????і?ў ? ??? ? ў??няй ???
??я??? ??у, ?е і ? ?ў?ё?-??явя??х ??ях, ???х ?????а З??у.
А???е ???чэ?е ?????…” М.С???? ??ў у ?м, ?б ???? ??і?? ??? і ?з??ь
??????я??я тэ??, а ???а ???. М.С????? ў??ся ў???і? ??ы ??????ян?? ??,
??ў? ім пэў?ю ????? і ??я?ў??ь. П??? ?????? ?р’ё?ая ????я ???, я?я
???і?? гэ?ю ????у ? ?пярэ?іх, я?я ? ??і ???? ?????? ????я.
Н?і??я ў рэ??ы ?э??іх і ????х ?????х ????, ?????…” М.С????? ?????я ў??
??????й ?????. У ??д яе ў???і? ????я ???: ????ія, э????я (??? ?а ??і?
??), ???ыя (?чэ?е ?а ?? н?і?у і ???чэ?е я? ? ???), тэ?ыя ??????ня і
????с. П? ????іяй М.С???? ???ў ? ??? ??і? ???? ?? ? ???, ?е і ??і??е
??ў??е, ????? ??? ????. У? ?? ён ??я?ў ? ???ыя і ??ыя. Ся?д ???? ён
???і?ў ???ыя ?ў?? ў??э?я і рэ????я (ь, ъ), я?я ? ????? ??, а ў???ся ?я
?а??э?я ?ё??? ?о мя??? ???. З??я М.С???? ??я?ў ? ?????” (?м?ляю?а з ???м
???) і ?????” (??ўляю?і ?з ??? ???). Гэ? ??? ???ў ???? ?????? ???х і
??іх ???.
М.С???? ?ў ?????????м і ????? ??іх ??????х тэ?і?ў. Ён у???ю ў?ў ?ня?і
‘???я ??ў??‘, ‘??ы (??????) ??н‘, ???ню ?л?? ??ю ??і? ?? – ??і?ік – і ?ў
яе ?і???. Д? ??????? ?????ўю як ??е ?ея??а. Уся? ён ???ў ??м ??ін ??,
я?я ??я?ў на ??ня??я (імя, ?ея??, ????к, ??п???ік) і ???ня??я (???ўе,
???оў?к, ???к, ??і?ік).
М.С???? ??я?ў ?е ??? ? ??ыя і ў???я, ????, ?о ????? ??? ?? ?ў?ю і ???ую
??ы і ??яляю?а ? я??ыя і ?н??я.
А?? з ??? М.С???? ??ў ????ў?? ???і ??і???? ?????, ?ў ???я?? ?і??е ??????
с?????х ??р. Н?я?? ???л ?????…” ????? тэ?? ??????ня, ?е ????? ??? ?м,
?о ?? ??? ??ы, ?і?? ???? ????ыя ??ы і ????ыя ??? (??ы).
І???й ???й ?????…” з’яўля?? ?чэ?е ? ?????. Аў?р ??? ??і? ???э?я ?????
з ??ў??м, ?ея??? і і?м у ??? ???, ?ея??а з і?м ў ????м ???.
У??а ????іх ?ў?х ???в??й у ?????…” ня??а, ????а гэ? ??і?ыя, ???і?ыя і
?цэ???і?ыя ?????. М.С????? ?? ??а вя?? ?????і ???а-?????а ??ў??я, ?? ў
??м з ??і?ў ён ?іў ? ???ць ? ??? [ф] і [?], ??я?ў?? в??? і ????? [г], ?
???ь [е] і [ђ]. Гэ?я і і?ыя ?????і ??й ?? ? ???? ????у ???н??вя??й ??, а
??? ??рэ?і??, ?о ??р ???а іх ???і?ў.
?????…” М.С????? ?????? ??????я??ю ??, я?я ?? вя?ма ? тэ???і Б???і і
У??? і а???а пэў? ў?? з ?? ????? і ў????й ?ў, ?о ????а ?яў??ь у ??
??я??х ?????х ??, ??і?? ???к, ???х ????і?? і ?цэ???і?ых ????яў.
?????…” М.С????? ???ася ?р’ё?? ????й ???. Д?? ?с ёй ? ?? ?ў?х у ??я??м
??е.
У 1618 ??е ў Еўі ?ў ????ы ???? я?? ????а, ???й ??ия ???ся ?тя?м в ????
?????е”. С??і я? ??? Свя???ў??а ????а ў Ві??, ?е ў ?й ?с ?ў і М.С????.
Г????ы ???л ???а ???? ?і?ы ???? ?????…” М.С?????, я?, ?????, ??? ??л у
????ў? гэ?? ???я. Д????? і п?????ь ???і?і ?і?, ????????? ?тэрыя?, ????
????е ????не ??і? ???р…” ??????м ??? ?я і?? ??????ў ???а-?чэ?? ?іг.
З ????х ?????ў ??а ???ь ??я: ????і?. А?о ???іе пи??а, ?тя??я ??и ??????
я?? ?????? ?????”, ????ы ў Ві?? ў 1621 ??е. Гэ? ???, ????ы ??ю??.
А??? ??а ся?д ?????? ????і?ў ?????й ?? ??? ????? ????ая” І?? (И??а)
Ужэ??. З??кі ?а І?? Ужэ??, ?? ??я я?? ?вя??я, ?мя?ўваю?а ??ь ?о ??? ?м,
?о ????а ? ????й ???? ????? ?і? ?????…”: ????? ????ая ???? ?? И??а
У??? ??я??, ???й А???и П???? в ???? ???? в П??у”. І?н Ужэ?ч ? гэ?? ??,
?пэў?, ??ўся ў Я????м (К??ў?ім) ?і??ітэ?, ?о вя?? ? ?і?ў ??э?? гэ??
ў???ітэ? ? 1637 ?д. З ?????а ??я? ??? ? ?с ??? я? ?э??ыя ??ы ????а
??????а ????у.
?????…” І. Ужэ?? ў ?ш ?с вя?? ў ?вюх ????? рэ??ыях 1643 і 1645 ?. П??я
з іх ??ў??? ў Н?ыя???й Бі?іятэ? ў П??ы, ??ая – у ??іятэ? г.А?? ? ?ў??
Ф?н?і. Ш???у ?? ?????ў я? ??а вя?? ??? ў 1970 ??е ??я ??і???? ?????я яе
ў??нс?? ????а?. Х?я ???? вя??, ?о ?????…” І. Ужэ?? ? ?????я ?ы ??і
аў??, ?? б ня??і?? ???, ?о ў ???? і ???? ?????? ? ?? вя?? ?а я? ????ю
????. Звя??ца ? ?? І.Ужэ?? ??? ў? ў ?ч?? ХVІІІ ?., і як ? ?іў?, ?? ? ў?
???ыя ???я. А??і?ю ў?? ? ?? І.Ужэ?? ?ая?лі ??я??я ???я (чэх Й?? Д??ў?і,
???? В????й К?і?р, ??і Ся?? С??ў). С?вя??я ????? ?ы ????і ???? ??і??ся ?
??т І.Ужэ??.
А??з ??? ?????…” ??я?і? ?????? ????, ?о І.Ужэ?ч ?лю???ў і ?і?ў ?? ????
я? ????? ?????? ??, ????й ???? ?????? ??і?ыя, ????ыя, ???????ыя і
????а-?????ыя ??ы, я?я ????ся ў ёй ? ХVІІ ?. ????ка…”, ???, ?? ???? з
?і?м ??? ??? ?і????? ????і ?і??? ?????? і????а ???? Ф.С???.
?????…” ???? ? ????й ??, я?я ў ?й ?с ??? ???с?ў??ся ў Еў??, а ілю????ы
?тэ?ял і ????ы ????ы ????й. ?????…” ?? ?????а ?? ? ў? ? ????ў?????
???, я? ???ўся ??й ??х ???яў з У??няй Еў??. С?ёй ?????й…” І.Ужэ?ч ??ў
????? ????а ??? ? ?аёй Р???й, яе ???й і ????? ??й.
П?ля ???я ў 1970 г. ?????…” Ужэ?? ў????? ????? ? ў????х ??к?? ???ях
з’я??ся ??я ????ў, у я?х ??рэ?і??ся, ?о ?а? І.Ужэ?? – гэ? ????а ў????й
??. На ??, у ????ім ?????? ?????…” І.Ужэ?? ????я ??ь ??ў???й. У
сярэ?і? 70-х ?. ХХ ?. ??і?? ????? Дж. Д??і ў ??ыя??м ??к?е ????ў? ???ў
???? ў гэ?й ?????…” ????іх ?ў?х ?с. Д???? ??іў ??д, ?о ?лю????я ў ёй
?? з’яўля?? ?????а-????й ??й ВКЛ, і ?????…” ?э? ???? ???й ??????й ????
Б???і. Дж. Д??і ў???іў ???а, ?о ?м І.Ужэ?ч п???? ???? з ?ў?ё?-???яй ???
Б???і. З-? ??????і ?ў?? ?тэ?я? ?????…” (у ёй ня? тэ??ў, ??? ??ы, ??ія
??ы ?????ыя) ???е ? ?м, я?я ?? ?і?? ў ?????…” – ????ая ці ў????я –
?ў?д ці ??а ???? ?????. А?? ??а ??рэ?і?, ?о гэ? ? ??????я??я ??. Тэ?ін
‘????ая‘ ў ???ў? ў?? ? ў ?м ??э?і, я?е ён ?ў ? ў????авя??й ?????й ????
ХVІ – ХVІІ ??. (????вя??я, ?р?ў???я??я), а як ???е ???чэ?е ??? ??я??х
?ў. ?????…” І.Ужэ?? ў пэў?й ???і ????ля? ??? ???? ??я??х ?ў, вя??х
???, ??к ??ў?м ????м ?????…” ?ла ?? ?? – ?я, ? я?й ???ля? ruteni. У
З??няй і Цэ?р??? Еў?? ХV – ХVІІ ??. тэ?ін ruteni ??ч з russi і roxolani
????ў ??м ????ў і ў????, у ????? ? тэ?і? moschovitae, я? ў??ўся ?я
???чэ?я ?????в, ??????. У І.Ужэ?? sacra lingua sclavonica (??????ян?ая
??) ?????і? ??, я?я з’яўля?? ?’??м ?????…” (ruteni). Т?ім ??м,
?????…” І.Ужэ?? ўяўляе ??й ??ы ? ў?????я??й ???? ??т ?і??я ?
??????я??й ??, а ?????а-????й ?? (!), я?й ????іся ў ВКЛ у ХVІ – ХVІІ ??.
і я?я ў ?????й ???і з’яўля?? ????й ????ў і ў????. П?ш ? ў? гэ?м ???я ?я
?с ???т?а…” І.Ужэ??.
????? ????ая” І. Ужэ?? ????? з ?? ???: ????-????і??, ????і?? і ??????.
П? ??ля?е ??ў і ??р (гэ?я ?ня?і я?э ? ??я?ў??ся) ????ся 43 ???, з іх 24
??ыя, ???ія – ???ыя.
У ???і? І.Ужэ?ч ?фі??? ???? ???ыя ?????і ???????? ???, я?я ?лю????
?е???ыя ????ыя ??э? ў ???а-????? ??. Ён ? ???і?ў ? ??? ??? ђ і е, ?о
???? ?а ????? ??ў [ђ] і [е] у ??м – [э]; ?лю???ў ??эс ??я???я ??? ? ??ы
??а, ?пя?х, [ц], [р]. Гэ?м ?????…” І.Ужэві? ????ся з ?р?? ????????
????а ?????а, я?е ??????я ? ???? ??ў?х ????ых ?????? ??й ??. І.Ужэ??м
??? ?????ы ?????ыя ?і?ля??а-???ля??ыя ??э?. Да ???і?? ????іх ?с,
?лю????х у ?????…”, ???? ????е ???ў?й і (і?е), ???э?я ? ??? ?н і і?.
П? ????? ?? ???а ??? ??????х ?????х ??ў??ў ?????а ?? І.Ужэ?ч ?а???ў ????
-у- (к??, ???). З і?? ????с?й ??а ????ь ???? ????м з ????? –?і (-я?) ?я
????, -?ъ (-я?) ?я ???а ??? ??ў??ў ???? ?? (??ня?, ? ??ля?). Х??тэ??і ?я
????? ?? ????і??і ?????і ?????я і ??э? ?????, ?п?к?д, ????м -?о ?я
?????ў ?????а ?? і –? ?я ???? ?? ў ??? ??? ?????а ?? (?я??о, ?я?е);
????і –ш-, -?ш-, ?э??? ?й- ?я ў??э?я ?? ???? ??ў??я (?????, ??????й).
Па ???? ў??ыню І.Ужэ?ч ?ў ?????ю ??і???ю ???х ?? ?ея??а (ця???і, ???,
???), ?о ??вя?? рэ???у ??у ?вы. У?? ? М.С????м І.Ужэ?ч ????? ?????ўе. У
?????-???і?? ??э? І.Ужэ?ч ?лю???ў ??эс ????ння ????і?? ?? ???????й ??.
Ён ?ся??іў ??у ? ?і??і ?????? ?????? ???? ??, у ?????і, ??ў???х ??????х
?????й (??? я???е ???), і?і??ў?х і ?????ў?х ????чэ?яў (ён ???ся п??
??и). У ??і?? ???е ?????…” І.Ужэ?? ??а ?лю???? ??эс ??і??ння ????
????? ?? ? пэў?м ?с???? э??. У ?????м, як і ў г????? ???е, ?????…”
І.Ужэ?? ?лю???? ???э?ы ?я ??? ?? ??эс ???ў??у і ў??????э?я ????? і ????
?ў.
На ??, ????? ????ая” ? ?? ?????а і ? ??? ???? ???? ?? ў ????ў? ?? т????й
???й ?????. А?? ?ё ??л?? І??м Ужэ??м ?е ???? ?вя???, ?о я? імя ???а ?ая?
??ч з і??? ??х ???? ?ея?ў э?? ?????а А??жэ?я, як Ф.С???, Л.Зі??й,
М.С????, В.Ця???, С.Б?? і і?. Т?ім ??м, ???ы, ???ы? і і?ыя ?чэ?ыя ????і?
????? ??? ў?о?? ?????й ??і ? Б???і ў ?????я ??. Аб’??м іх ?????к ?? ў
??ў?м ??????я??я ??. У??а ????ая ?? ??а ?’??м ??чэ?я ??? ???. А?? ????
?????? ў?????я??? ?????? ??р?і ?ан??ю ?лю ў яе ???ц??.
Тэ?: С????ыя ў?о???вя??я ??і???і?ыя ????і?
Д????я ???? ??а ХVІ – ХVІІ ??. ??э?????і ?с?і ў???ь ?????? ??і ў???х
??ян ?????й ??. К ??у ХVІ ?. ????я ?еячы ???? ў? ?? ??? ??т ????? і
???э?яў ?????? ??. Ся?д ?х, ?о ???ся гэ?й ???й, ??а ???ь Ф???? С???,
С??а Б???, В?іля Ця????, Мі??я С????? і і?? ?ея?ў.
Ц??ў???я??я ?? як ?і??ая ?? ????ў?й ???, ??? ?? ? ??м ????? ???м лю?ям,
я?я ў ?ўся?ё?? ??і ????іся ??й ????ай ??й. З мэ?й ??і?? ???х лю?? ? ????
і ??? Ф???к С??? ? ?лях ??х ???яў ??ў ??ы – ??і?ў ????і? ? ??????я??х
??, ?? ?????х ?о ў??э?х. М?? ???, ?о ??ы, ????я ў ???ях Ф.С??? – ??ыя
??ы ? ????? ??і???іі. Для ???э?я ?????? ?? Ф.С??? ??????ў ??ыя ???ы
???э?я. Ч??й ? ў? ён ??????ў ??? ????н?а ????у (??? – ??а, я?? – ???,
??ия – ???і?а). С???аю?а ???а ???э?і ?? ????чэ?я? (ю? – ??ъ ?????, ?? –
??ъ ?ъ ???). У ???ях Ф.С??? ?лю???? ??ь ?е ????ыя ?? ??й ????? ?? ХVІ ?.
Ф.С??? ў??іў у тэ?? ?????б????я ??ы ?? ???ъ, ????ъ, ???, ???, ???и, ????
і ??ія і?ыя, а ???а ??ія ?????я ?? ??й ????? ??: ???? -у (-ю) у ??е
Р.?л. ??ў??ў ?????а ??, -?о (-?о) ?????ў і і?ыя. Гэ?м Ф.С??? ??вя??
і??ўся ? ???ння я? ??? ?? ў я??і ??????, ?я???й, ???? ????ь ?????ыя ???і
ў ?????. Гэ? ????к, ???ны Ф.С???м, ???ў ?? ???ы ??яг у ????і я?
??я?ў??ў – С.Б???, В.Ця????, Л.Зі??я, М.С????? і і??, у ?м ?? ??і??
?ея?ў ??? ??? ХVІ – ХVІІ ??., я?я ?ў??ю ???? ? ????ую ??.
З??? ??і??а??? ??? ????а ???? і ??ы В?іля Ця????, ????ыя ў Е???? (?ч.
70-х ?. ХVІ ?.). Гэ?я ??ы ?????ыя ???е ?р? і ???. Н???? ????ю?а ??ы, у
я?х ?я?я?? сэ? ?вя??х ? ?й ?с ?? і ???ў. М??я ??ы ?ю? э?????ы ???? – у
іх ?я?аю?а ???і ?а ????? ??, ??а??, з я?й ?? ???о пэў?е ??а, і і??.
А?? з ??? ? ў??ніх ??ян ??б ??рэ?я ?????а-???а??а ???? з’яўля?? ????ы
???? ? ??о???ъ ????іх ?? ???” (??ая ??? ХVІ ?.). З??а ???? з тэ??? ?????
???яў, і ?? ? ў? А????й Бі?іі І.Фё??? (1581 г.), ?е ??ія ????ы, я?я
???яю? ????? ? І??м Фё???м ????а ???? ? ????і?ъ ????іх ?? ???”. ????…”
?я?іў 897 ??, з іх 776 ?? ?? ?????? з ??????я??й ?? ? ??ю ???у.
С?????????? ??і??і ????і?? ????іся ???а ?????і з ?э?с?й, ????й і і?? ?ў.
????…” – ??н з ??х ??іх ??і?ў ?????й ????? ??і???іі, я? ?ў ? мэ? ? ???
?????? ??чэ?ю ??????я??й ??, ?е і ???? ??яў ???х ?? ? ???й н???й ??.
У 1596 ?д? ў Ві?? Л?рэ?ій Зі??й ??ў ??? ???к – ???с, ??? ???я, ????е
????ы и ? ?????о я?? ? ???й ??ій ?я??ъ ??????”. Гэ? ???я ???а?я
??і???і?ая ??а ?????а-????н?а ??, ?е ?????ыя ????-??я??я ??ы ?????? ?ы
???? ????????й ???????й ??і?.
У рэ???? ??? ???? 1061 ??а, у ?????? – ??ш ? 2 ?с. ??. Рэ???ыя ??ы
????? ў ???т?м ???у. З??ая ????ь ?? ??сі?а ? ?і?? ??і? (??., ??л, ????,
??ъ). С???аю?а ???а ??ы, я?я ў???я? у ??ыя тэ???ыя ??ы ??????я??й ??і?,
???я ??і?, а ???а ??ыя??я, тэ?і????ая, ??ы ????х ?????х ?ня?яў. У ??м
???? Л. Зі??й ????ў ??ія ў??а????ія ??ы (??я, ????, ????ъ, ???). Д??
??ю? ???ую ???у, Л.Зі??й нярэ?а ў??іў у ???к ????я ????ія ???? (в?ч –
??р, ???; я??ь – ?????, ??????ь; ??? – ???, ??б?ь). У ????…” ????ю?
?????я ??ы, ??к ????юц? і э??я???-????я, ??і??? ?????я (???? – ???й
????). ???с…” ?ў ?я ??? ?? вя??е ????? ??э?е: ????ыя ????і? ?? ???
?тэ?ял ?я ??? ??э??а ??а – ?і??а ?о ??? ????а.
У ХVІІ ?. ?????ю ??? ??я?? П??а Бя?н?. Я? ???к ????? ??????ій и ??
????і? ?ў ?д8??? ў 1627 ??е ў Кі?е, а ??м ??????ы ў 1653(8?) у ????
К?еі??? ????а ?д О??. С?ю ??у П.Бя??а ???ў 30 ??ў у ???я??х ???. П.Бя??а
?ў??ю ????? ???с…” Л.Зі??я, а ???а ?тэ?я? і?? ????? ????ў.
У ?????…” ?ля 7 ?с. рэ???? ??, з іх ?ля 5 ?с. – ????????я, ?ля 2 ?с. –
???я ??ы. Ч??й рэ???ыя ??ы ????? ??м ??? (???? – ??и?, ??? – ???), ?е
?рэ?а ????ю?а і ?????ыя ?? ?я ???э?я рэ???? ?? (??ь – ??а, б??, ???л).
Ё?ь у ???? і ?????я ???э?і рэ???? ?? (?? – ????ъ, в ???м ?р?? ???).
С???аю?а ў ???? ????? э??????а ????у, ?е ў ????х ?п??х П. Бя??а э????ю
???ў ????а.
П?рэ???, ??ля??? ????, а ???а ?й ??, ?о ?? ???? ?с я? ў? ця?а ?? ?е-???ь
??с? ?о ???, ??і ???? ?????я ????. У ??ім ???і ????я ?????ыя ў????ы ??
???? ????і? ?о??, ?е ў??? с?ў?к ?ў ??????ы ?з і???х ??.
????н…” П.Бя??ы ?яўляў ???і ??????я??й ??, а ???а ??? дэ????? ??і?ыя
??? ??й ???? ???і. Т? ??м ???к ??яў ??ля?з?? ??????я??й ??, а ???а ????у
з ???і ????? ??.
А?? з ???тэ?? ся?д ????х л?????? ??, ??м з ????м ? ????і?ъ ????іх ??
???” і ????м… Л.Зі??я, ?? ?і??? ??????ая” – ?????а-????? ??і?н ХVІІ
????я. У я? рэ???? ???, я?я ?я?? ?ля 5 ?с. ?????а-?????? ??ў, ????е
?????я ??р??я ??і?, я?я ??????а ? ???????ую ??. Гэ? ???к – ?? ??? ??ік
?????а ??ў ????а-ў????й э?і?? ?по???і.
Т?ім ??м, ???с…” Л.Зі??я, “Л???н…” П.Бя??ы, а ???а і?ыя ??і???і?ыя
??ы ?????й ?? ??я? ??, ?о ????ая, ??і??я, ??ая і ??????я??я ??і? ???і?ся
?ў??аў??. А гэ? ?????? ??, ?о ?????ая ?? ????а ????а ????вя??я ??і?ыя
э???ы і ў? ??ш ?і?? ў ся? ??ы ??й ???? ???і.
С????і?м ???ў?м ????м ?????й ?? ??а ??? ??тэ??, ????ыя ў ????ім ??і”
Лі??я Н???ў??а. Лі??й Н???ў?і ???іў з ????? ??? Н???ў. В??ся ў Я????м
у???ітэ? ў К???. У 1585 г. ?ў ????? рэ??? ?ыян?? ??ы ў Іўі, ????? ??????
С.Б???, з 1593 г. – ?????к ???ы ?ыян у Н????у. С?ю ???і?ую ????ь
Л.Н???ўс? ??вя?ў ???? ? ?зя???е ідэй ??? ??я?????? ??а Рэ????, я?е ?
Б???і ў????? С.Б??. С???гля?ую ???ю Л.Н???ў??а, ????ую ? ???? дэі?у,
?лю??ў?е я? ??ая і ????я ???? з і???? і ??????і. У 1615 г. ? ?эі???я
??я? Н????? ?н? ???ў Л.Н???ў??а ? ???я??й ???ы.
Л.Н???ў?і – ??н з ??????ў ???й ???? ? Б???і. П??ю? ў Іў??? ??е, ён ???ў
????к ? ??? ?д ??? ?????к ?я а????я ?чэ?? А???ля” і ????? яго ў Л?? ў
1586 г. ? ????й ??. У гэ?й ?і? ?? ???? ????няў, у я?х ??ы???ся ??ў?я ??ы
???я??й рэ??і. У 1589 г. у Л?кім ????ім ??ы ????ы ??і ?чэ?ы ????ік
Л.Н???ў??а ??тэ??, ??х??я ў ????ім ??і” – ??? ў ??м ??е ???к ???????х
???а?яў, ???? ??і???х ??к, ???? ?????х з і?? ?????? ??іц і а????? у
????? ??е. Гэ? ?і? ??а ??? ??? ?????м ??х ???? ?ў у ????? Б???і, ?? ?о
?т ????іся ??ыя, ?е ???і?ыя ???е ??? ????? ? ????й, ???? і ня??? ??х. У
?і? 255 ????? ????яў ?? ??ў, ????? у ?? А??жэ?я. Л?і??я ??? ??а? ????
(???? ??т ?????ьн? ????? ??ы), ???ая ??? – ???? ???м, ня??ая – ??і?м. У
110 ????ях ё?ь ???? ? ??і? (п??ы, ???, К?? ????, Е???? і і?.). У??? ж
??э??, ????ыя Л.Н???ў?ім, ??і???я і ? ?ю? ???ій у ??? ????? ?????х ?эт?.
С??я??я ??э?? Л. Н???ў?і ??вя?ў ??м ????м ???цям і ???м, як ???мя??ь,
???й, ?мя????ь, ????, п’я??а, ???, ???? і і?. Для ў?х ???яў ???э?ы ??ыя
???і ?ной і ?й ? ??і ? ??н??, ня??? і ???? ??х, ?о я?э ?рэй ????е ???
??? ???, я? ??я?ў і ???. С???а Л. Н???ў??а і ??я ?е ?????е, ????е і
?????а-????е ??э?е.
Р??і?ыя і ????ыя ????і, ???? і ???ы ХVІ – ХVІІ?ст. ???? ?а ??? ў???ь
?????? ??? ? Б???і. Я? ???? ў??я?е ? ???????е ?????а з ?? у????і і
??????? ?????? ??, ?????? ??чэ?ю і ?і??ю ????і ??, ???? ў ???? ў??к
??д?-????я ??ы.
У Вя??м Кня?? Лі?ў?ім ????ая ?? ?? ?я???й. А?? з ХVІІ ?. ? ????іх ??ях
????а ????? ???а-????е ?????а, ???ю?а ???я??я ў?? ?я ??і?я ????ай ??,
я?я з ??я?? у 1696 ??е ??? Рэ? П????й ????ы ? ???? ?і???а ????ня ею
????а ??? ў ??? ?ў??і ???.
Н?ы э?п у ??чэ?і ????? ?? ????? з ХІХ ????я, ?? ў ????? ????? ў??? ????ь
? э????і ?????а ??? і я? ?ял??ў.
Тэ?: Р???ё ?????й ??і ў ХІХ ?. З??жэ?е ??ў?л?а – ?????? ??????
У ??ы ХVІІІ – ???у ХІХ ?. у Еў?? ??і?ю?а ??ў???я ?????ў?я ?????, ????ца
???т ??? ??х ?????? м?, ?????? ??рэ?е ?????х ????ў; ?? ???а ?????і???ая
?? ??к?т, ??ў? вя?ся ????ая ??? ? н?і??і ???? і ????ў ??? ?ў. У? гэ?
з’я??ся ?????? ?я ў?ікн?ня ??ў???-?????? ???аў?? (?????і??і).
П??я ??? ??і?к?? ?ў ???? ?????? ????у Г???? П?тэ??, я? я?э ў 1538 г. ??ў
??у ?? ???? ?ў”.
У гэ?м ? ХVІ ????і і??я?? ??ц Ф.С??і ў ???х з І?? ? ??і? ???ў ????
?чэ?і?ў у і??я??й ?? і ????е.
У 1599 ??е ????і ????к І?іф С???р у ??ы ??? п? ?????я ??” ??іў ???
?????? ?е ?????я ?? ? ?????ь ??н ?я?м ??ў??я ???ю?х ??.
У ??ы ХVІІ ?. ня??і ???ф Г??? Л??іц ??я?ў?ў і??ў????я ?? (???е я?
тэ?і???і, ????я”) і ??а-????я (?кі??я”).
У ???у ХVІІІ ?. ???? ??? Л??? тэн К?э ???ля?ў ідэю ?а ?????е ??і?ё
????іх ?ў, ????ў ???? ???, ня???, ?????, ??і??й і і????й ?ў. Ён ???ў
????? ?а р???ь ????іх ?ў з ?э???, ????й, ????й, ???і? і ??я??? ??? (? іх
п???? ???ў ??ў?ую і ????ю).
М.В.Л???? у ??? ??і??я ????? (1755 г.), ?р??? ? ???ь ?іг ????х у ????й
??” (1758 г.) і і?? ???ў ?????, ?о ?авя??я ?? ???я? ? ?????вя??й м?ы і
???зя?а ??ж ??й у ??? ???і ????. Ён ???ў ???а ?ая?? ??я??х ?ў з і??і
і??ў????? ???, ???? ???? ??ую ?вя? з ????і? ???.
У ??ы ХVІІІ ?. ??і?? ў?????ц У.Д??з ?вя??ў, ?о ў? ?????я ?? ???ія? з ??й
??і?, я?й, ???а, з’яўля?? ????.
У ???у ХІХ ?. ня??і ??? Ф.Ш??? ??ў ? ???? ????у з ????й, ?э???, г????й і
??і??й ???.
П???? ў гэ? ж ?с у Р?іі ?? ???? ??і?? ?????? ?б ?????е ?????й ?? з ???”.
А????я ??ыя ??? ??і???і ?ў ?????? ??у ?я ў?і??ня ??ў???-?????? ???
?с????я і ?????? з’яў??ю ??іх ??я?? ??ў???-?????а ??????.
Ня??зя? ? ў? гэ?, ????????і ?????і?? ??ў???-?????? ?????? ???а ??і ???
Р??с К??іян Р?к (1787–1832), ня??ія Ф?нц Б? (1791–1867) і Я?б Г?м
(1785–1863), ??і Аля??? Х?????іч В???ў (1781–1864), я?я ????а ў ??н ?с у
??х ??? ???? ???? ??? ?????х ?ў ? ???? ????а ?????? ??і? вя??? э?і???а
?тэ?я?, ????а ?????а і ????і??а.
У ХІХ ?. ?ў ????ы ??э?й ??????? ??ў??я ?ў – ?????я ??ы, ?чэ?і?, ??ы
??а?і і ?ая?? і і?. П?????-????? ??д ?і?? ??????? ???х ?? у ???х ????
??? ??. Ф.Б? у 1816 г. ????ў ????ь ??э? ??жэ?я ў ????х ?????х ??х і
????е, ?о з’я??ся ???м ???? гэ?х ?ў. К.Р?к ?? ? ??? ????і?ыя ????і, ?е і
???я ?????. Ён ????? ??а? ??і?ыя ??д??і ў ??? ??х і ???ў ідэю ?а ?????
?????й ?? ? ??й ???ы – ??і??й. Ня??і ???г Я.Г?м (???р вя??х ??к) ????а ?
Р?? ??? ??? ?а ??мя?э?е ??? у ???ня??? м?е, ?я?ў і???я ????? ?а???? ??
?чэ?і?ў, ??? ????. А.Х В???ў ?я?м ????ў??я ???ў не ??? ???? ??я??х ?ў,
?е і ??? і???я ????ыя ??????? ў іх ??і?і. Ён ?я?ў ???а ??э?е і ????
??ў??я ?????х ???х ?к? – ю?ў, рэ????х ???? і і??.
У ХІХ ?. ??ў???-????? ??д ???????? і ??рэ???? ?ы ??чэ?і ????х, ??я??х,
????іх і і?? ?ў. Вя??я ???а ў гэ?м ??х ня??іх ???х ?????і??, як Аў??
Ф??? П?, Г?? К??ўс, А???? К?, Ф?д?х Д?, ???? Ф??а Мі???а. Ва ў?????я??м
??е ідэі ??ў???-?????й ??? ? ?тэ?я? ??я??х ?ў ??я??і ????ў??а ?я?ю?
????ям І??? І???? С?????а, Мі?і? Аля????і? М?????, Фё?? І???? Б???а і
і?? ?????ў.
З ????м ??ў???-?????? ??? ?????? ??а ?????й ???й, ?????й ? ????і і ????;
??? ??, з ця?м ?? ?? ?????? ??ва ?я ў?і??ня ????а ??????.
Нашли опечатку? Выделите и нажмите CTRL+Enter
